Fibromiyaljide Fizik Tedavinin Rolü: Ağrılarınızla Başa Çıkmanın Yolu

Günümüzde özellikle bayanlarda sıklıkla karşılaştığımız problemlerin başında gelen Fibromyalji yaygın vücut ağrısı, yorgunluk, uyku bozukluğu ve kas iskelet sisteminde belli noktalarda hassasiyet ile karakterize bir sendromdur.

Belirtiler subjektiftir ve herhangi bir testle ölçülemez. Hekimler bazı ayırt edici bulgular geliştirmiştir.

Fibromiyalji noktaları, hafif basınç uygulamakla bile ağrıya neden olabilen 18 farklı alanı içerir.

Bu tetik noktalarının neden olduğu ağrı, vücudun birçok bölgesini etkileyen tutarlı künt bir ağrı olarak tanımlanabilir. Eski yönteme göre bilinen 18 tetik noktasının en az 11’inde yaygın ağrı ve hassasiyet varsa kişiye fibromiyalji tanısı konur. Tetik noktalarından bazıları şunları içerir:

• Başın arkası
• Omuz üstleri
• Üst göğüs
• Kalçalar
• Dizler
• Dirsekler

Yukarıda sözü edilen hassas noktalarda ağrı dışında fibromiyaljide görülen başka belirtiler de vardır. Fibromiyalji belirtileri aşağıda sıralanmıştır:

• Yorgunluk
• Uyku problemleri
• Uzun süre uykuya rağmen dinlenmiş hissetmemek ve yataktan kalkmakta zorlanmak
• Baş ağrısı
• Depresif ruh hali
• Kaygı
• Odaklanmada veya dikkat vermede zorluk
• Alt karın bölgesinde ağrı
• Nefes almada zorlanma
• Kulaklarda çınlama
• Egzersize karşı dirençsizlik ve çabuk yorulma

Hastalığın bilinen net bir nedeni yoktur ve bu sebeple sıklıkla başka hastalıklarla karıştırılır.

Fibromiyaljinin nedenleri tam olarak açıklanamamakla birlikte, bazı faktörlerin vücudun işleyişini bozarak yaygın ağrı ve hassasiyete yol açtığı biliniyor. Nedenler net olmasa da bazı görüşler ileri sürülmüştür:

Fibromiyalji atakları stres, fiziksel travma veya grip benzeri alakasız sistemik bir hastalığın sonucu olabilir. Beyin ve sinir sisteminin normal ağrı sinyallerini yanlış yorumlayarak aşırı tepki göstermesi beyindeki bir kimyasal maddedeki dengesizlikten kaynaklanabilir.

Hormonal sistemde, sinir sisteminde ya da kas işlevlerinde bozukluk,

Sempatik sistemdeki aşırı çalışma,

Santral sistemdeki nörotransmitter dengesizliği,

Uyku bozukluğu, depresyon, anksiyete gibi psikolojik temeli bulunan sorunlar,

Yoğun iş yaşamı gerektiren stresli sektörlerde çalışma,

Mükemmeliyetçi, titiz, duygu durumu çabuk değişen kişilik yapısı,

İşkolik olma durumu

Toplumda erkeklere kıyasla kadınları üç kat daha fazla etkilemektedir. Hastaların %80 ila 90’ı kadınlardan oluşur.

İş yaşamı yoğun ve stresli olan, kişilik yapısı bakımından mükemmeliyetçi olarak değerlendirilen kişiler yüksek risk grubunda yer almaktadır.

En sık karşılaşılanbulguları
Ağrı: Yaygın ağrı en sık belirtidir. Hastalar ağrılarını tanımlamada zorluk çekerler. Daha çok boyun, sırt ve bel bölgesinde yaygın ağrıdan yakınırlar. Kol ve bacaklarda da ağrı olabilir.

Yorgunluk: ilk ve önemli şikayetlerdendir ama önemsenmez dinlenince geçeceği düşünülü. Hastanın günlük yaşamını önemli ölçüde etkiler. Hasta sabah yataktan yorgun kalktığını ve tüm gün yorgunluğun devam ettiğini ifade eder.

Uyku bozuklukları: Hasta uykuya dalamadığından veya sık uyandığından yakınabilir. Bazen de uyku süresinin yeterli olduğunu ama uykunun dinlendirici olmadığını ya da hiç uyumadığı hissi ile uyandığını ifade edebilir.

Bunların  dışında sabah tutukluğu, konsantrasyon ve bellek bozukluğu, karın ağrısı, ishal, kabızlık, sık idrara gitme, eklemlerde ağrı, baş ağrısı, göz ve ağız kuruluğu, el ve ayaklarda uyuşma, huzursuz bacak sendromu, yeni şeyler öğrenme ve odaklanmada zorlanma, hafıza problemleri gibi hastalığa eşlik edebilen başka belirtiler de mevcuttur, ancak bunların hepsi her hastada gözlenmeyebilir.

Fibromiyalji egzersizleri nelerdir? 

Her zaman dediğim gibi fizik tedavinin en etkili formu egzersiz yapmaktır. Fibromiyalji belirtileri ve atakların kontrolünde egzersiz yapmak büyük fayda sağlar. Vücutta düzgün bir postür sağlayan, kasları kuvvetlendiren ve dayanıklılığını arttıran egzersizler fibromiyalji tedavisinin ayrılmaz bir parçasıdır. Egzersiz yapanlarda ağrı ve yorgunlukta hafifleme ve uyku problemlerinde düzelme olduğu görülür. Fakat yoğun egzersizler fibromiyalji belirtilerini daha kötü hale getirebilir. Bu nedenle fibromiyalji hastaları dikkatli olmalı ve fizyoterapist eşliğinde egzersiz yapmalı fizyoterapistine danışmalıdır. Egzersiz yapmaya kendini çok zorlamadan hafif hareketlerle başlamalıdır. Öncelikle yürüyüş, yüzme, bisiklete binme gibi hafif aktiviteler yapılabilir. Zaman içinde kaslar geliştikçe daha uzun sürelerle aktiviteler planlanabilir ve daha farklı egzersizlere geçilebilir. Aerobik, germe ve güçlendirme egzersizleri kısa sürelerle başlanıp yavaş yavaş artırılabilir.

Fizik Tedavi

Eğer hastamız yukarıda sıraladığımız egzersizleri yapamayacak düzeyde ağrılı halde ise öncelikle ağrılarını dindirip egzersize öyle yönelmelidir. Ağrı tedavisinde fizyoterapist ile manuel terapi seansı uygulanan hastaların ağrılarında %70 yakın azalma gözlemlenmiştir. Ayrıca Fizik tedavide sıcak uygulama, TENS veya interferans gibi ağrıyı azaltmaya yönelik akımlar, ultrason, lazer, bantlama, kuru iğneleme, tetik nokta enjeksiyonları, yumuşak doku ve eklem mobilizasyonu, Doku Masajı, Klasik Masaj uygulamaları yapılabilir.

Hekiminiz uygun görürse Ozon tedavisi, Bölgesel Enjeksiyonlar, Prp (Trombositten Zengin Plazma) tedavisi başarıyla uygulanabilir

Fibromiyaljiden korunma yolları nelerdir? 

Yaygınlaşan bu şikayetlerden korunmak, hastalandıktan sonra yapılacak uygulamalardan tabiki daha kolaydır. O yüzden bu yazımı okuyup bende de olur mu korkusu yaşayan okurlarım için kısaca korunma yöntemlerine de değinmek istiyorum. Fibromiyalji hayat kalitesini son derece olumsuz etkileyen bir rahatsızlıktır. Fibromiyalji ve negatif etkilerinden korunmak için;

• Düzenli egzersiz yapmak
• Düzenli ve yeterince uyumak
• Çay, kahve gibi uyku düzenini bozabilecek içeceklerden kaçınmak
• Stresli durum ve ortamlardan uzak durmak
• Sağlıklı beslenmek
• Düzenli olarak fizik tedavi, kaplıca tedavisi, klinik masaj gibi uygulamalardan yararlanmak
• Kendine zaman ayırmak, sevdiği arkadaşlarla vakit geçirmek ve hoşlandığı hobiler edinmek gibi yaşam tarzı değişiklikleri oldukça etkili yöntemlerdir.